RK (Radial Keratotomy)

RK-radial keratotomy jest metodą, która w chwili obecnej odchodzi powoli w zapomnienie. Pierwsze zabiegi tego typu były wykonywane we wczesnych latach 50-tych, o czym dokładniej Czytelnik będzie mógł przeczytać w artykule "Krótka historia..."

Od tamtych czasów zmieniła się znacznie technologia przyrządy, przy pomocy których przeprowadza się ów zabieg. Sam zabieg jest teoretycznie stosunkowo prosty i trwa zaledwie kilka minut. Można podzielić go na dwie główne części:

Oko jest dokładnie badane, a następnie przygotowywane przez podanie kropli znieczulających do oczu. Od tego momentu pacjent jest gotowy do zabiegu, a jego oko jest nieruchome...
Na rogówce rysowane są linie (działanie analogiczne do trasowania), po których chwilę później lekarz przesuwa specjalny nóż diamentowy nacinając rogówkę. Nóż posiada specjalne zabezpieczenia, które ograniczając głębokość nacięć uniemożliwiając całkowite przecięcie rogówki. Ilość i położenie tych nacięć są uzależnione od indywidualnych parametrów oka pacjenta i ich dobór wynika z wcześniejszego badania.

W wyniku wykonania tych nacięć ciśnienie wewnątrzgałkowe zmienia kształt rogówki na tyle, na ile pozwalają owe nacięcia.
Cała idea zabiegu polega więc na tym, aby wykonać nacięcia w taki sposób, aby ciśnienie przedniej komory oka ukształtowało rogówkę umożliwiając pacjentowi ostre widzenie.

CO DALEJ?

Po operacji pacjent otrzymuje zwykle krople do oczu uśmierzające, który pojawia się i utrzymuje przez kilka dni. Dodatkowo podawane są przeważnie doustne środki przeciwbólowe. Niektóre kliniki praktykują również zakładanie pooperacyjnych opatrunków (np. soczewek kontaktowych), które uniemożliwiają rogówce dowolną zmianę kształtu i wymuszają odpowiednie jej ukształtowanie. Oko wraca do pełnej sprawności w przeciągu kilku dni po zabiegu. Podobnie jak w przypadku nowszych metod (PRK, LASIK) efekty uzyskiwane w wyniku operacji RK są dobre - wada refrakcji u 80-90% pacjentów (w zależności od testów) w tzw. testach krótkoterminowych mieści się w granicy +/-1D.

JAKA PRZYSZŁOŚĆ?

RK jest metodą dość starą i poddało jej się ponad 2miliony pacjentów na całym świecie. Dlatego też znane są wyniki szeregu badań zarówno krótko-, jak i długoterminowych. Jeden z testów przedstawianych przez PERK (Prospective Evaluation of Radial Keratotomy) wykonany by na 411 oczach z wadą początkową w zakresie od -2D do -8D. Po roku czasu 60% pacjentów posiadało wadę w zakresie +/-1D, przy czym ogólny zakres wad wszystkich badanych określono na przedział od -4,25D do +3,38D. Stwierdzono ponadto, że najlepsze wyniki osiągają pacjenci z wadą początkową z zakresu od -2D do -4,25D. Po 10 latach u 43% badanych stwierdzono progresywną nadwzroczność, a u 10% progresywną krótkowzroczność. U około 45% badanych stwierdzono stabilną wadę w zakresie +/-1D. Ważnym jest wskaźnik mówiący o tym, że u 25% badanych stwierdzono gorszy wzrok niż przed zabiegiem.

Koniecznie jednak należy podkreślić fakt, że pacjenci poddani tym badaniom przeszli zabieg ponad 10 lat temu, a od tego czasu wielokrotnie zmieniła się technologia i chirurdzy wyposażeni są w dokładniejsze przyrządy (zarówno do badania pacjentów przed operacją, jak i noże do samego jej przeprowadzenia). Nie wiadomo jednak jak bardzo zmiana technologii polepszy te wyniki...

CO JESZCZE NALEŻY WIEDZIEĆ?

Zabiegi RK wykonywane są dla korekcji wad refrakcyjnych przy krótkowzroczności w zakresie od -2D do -8D. Analogiczne metody (APK-Axis Parallel Keratotomy, czasem nazywany AK i TK-Transverse Keratotomy), różniące się głównie sposobem nacięć, umożliwiają korekcję astygmatyzmu i , rzadko, nadwzroczności. Znane są też kombinacje tych metod - możliwe sposoby cięć przedstawiają poniższe rysunki.

Przy zwykłej metodzie RK nie zauważono dużej różnicy w poprawie jakości widzenia pomiędzy pacjentami, którzy mieli wykonane 8, 16 i 32 nacięcia. W chwili obecnej wykonuje się więc zwykle nie więcej niż 8 nacięć, traktując tę liczbę jako granicę.

RYZYKO I SKUTKI UBOCZNE...

Niestety, tak jak w przypadku każdej operacji, tak i w tym przypadku należy wspomnieć o istniejącym ryzyku.
Podstawowym problemem jest odpowiednie wykonanie nacięć, co jak wykazują statystyki, nie zdarza się w stu procentach. Ponadto zmieniający się już podczas operacji kształt rogówki powoduje zwiększenie problemów z jakością cięcia. Ma to odbicie zarówno w głębokości nacięcia, jak i w jego jakości. Zanotowano nawet jeden (na ponad 2 miliony operacji) przypadek urazu soczewki w wyniku błędnego nacięcia rogówki przez chirurga. Obecnie używane noże ze wspomnianymi zabezpieczeniami zapobiegają takim zdarzeniom...
Problem stanowią zwykle również infekcje. Obecnie stosowane środki pozwalają na znaczne ograniczenie tego czynnika, jednak wciąż notuje się dość spory odsetek tego typu przypadków.
Pacjenci odczuwają też często problemy ze stabilnością wzroku (przynajmniej przez pierwsze 6-12 miesięcy) opisywane jako fluktuacje...
Bardzo często notuje się też takie efekty, jak halo, nietypowe odbłyski światła, widzenie za mgłą, fotofobia.
Wspomnieć należy też o niebezpieczeństwie związanym z nieprawidłowym zrastaniem się nacięć (niezbyt częste), wystąpieniem zaćmy pooperacyjnej (kilka procent badanych) i problemach z ewentualnym noszeniem soczewek kontaktowych.

PODSUMOWANIE

Ze względu na dużą ilość zagrożeń i komplikacji związanych z zabiegiem RK, a także nie tak satysfakcjonującymi rezultatami jak w przypadku nowszych metod, wielu specjalistów optuje za wycofaniem RK z listy zabiegów dozwolonych. Do dnia dzisiejszego jednak zakazu wykonywania RK nie ma i zabiegowi temu można się poddać w wielu światowych klinikach. Jednocześnie prowadzone są badania mające na celu poprawę jakości i bezpieczeństwa tego zabiegu. Co z tego wyniknie - zobaczymy...

Jedno jest pewne: RK jest najtańszym obecnie wykonywanym zabiegiem korekcyjnym wad refrakcji wzroku i jest to ważny argument za nie zabranianiem jego wykonywania...