Okulary korekcyjne
Obecnie szacuje się, że co trzeci mieszkaniec ziemi jest zmuszony do noszenia okularów korekcyjnych. Idąc do optyka w celu ich zamówienia stajemy zwykle przed trudnym wyborem. Oferta zakładów optycznych jest tak bogata, że nie łatwo podjąć samodzielną decyzję. Okulary mają bowiem nie tylko korygować wzrok ale również zdobić - bardzo ważne jest by osoba nosząca okulary czuła się w nich dobrze i by okulary były dla niej jak najmniejszym ciężarem.
Co trzeba wiedzieć i o czym trzeba pamiętać decydując się na zakup okularów.
OPRAWKI
Każdy, kto miał przyjemność
odwiedzić zakład optyczny, zna uczucie bezradności, kiedy staje się przed
ścianą z dziesiątkami oprawek okularowych i nie wiadomo, które wybrać.
Zwykle bez pomocy pracownika zakładu właściwy wybór jest niemożliwy i dlatego nie bójmy się jego rad.
Wybierając oprawki musimy brać pod uwagę:
- przeznaczenie okularów - jeśli kupujemy okulary do codziennego noszenia, oprawki powinny być stosunkowo duże, aby nie zawężały pola widzenia. Jeśli zaś okulary mają służyć tylko do czytania - oprawki mogą być mniejsze.
- budowę twarzy - zwykle przy owalnej twarzy zaleca się okulary okrągłe, natomiast przy twarzy okrągłej - prostokątne. Nie jest to jednak warunek konieczny, a raczej zalecenie o charakterze estetycznym.
- rozstaw oczu - ważnym kryterium jest, by źrenice oczu znajdowały się w odpowiednim miejscu oprawek (zwykle w miejscu środka krzywizny soczewek). Jeśli zatem osoba o małym rozstawie oczu wybierze dla siebie szerokie oprawki, wtedy środki krzywizn szkieł będą przesunięte względem źrenic oczu i noszenie takich okularów będzie powodowało pojawienie się dodatkowych problemów ze wzrokiem i jego pogorszenie. Podobna sytuacja wystąpi, gdy osoba o dużym rozstawie oczu wybierze oprawki zbyt wąskie. Oczywiście istnieje możliwość decentracji szkieł, umożliwiająca osobom o małym rozstawie oczu noszenie szerokich opraw i odwrotnie. Zwyle jednak wtedy pojawia się problem: grubość przynosowa lub przyskroniowa brzegów szkieł radykalnie się zwiększa, zmniejszając tym samym estetykę całych okularów.
- wielkość (grubość) szkieł - nie wszystkie oprawki są przystosowane do montażu szkieł o grubych krawędziach. Obecnie dostępne są wprawdzie cienkie szkła nawet o dużej mocy optycznej, jednak są one nieco droższe, w związku z czym nie każdy może sobie pozwolić na takie szkła.
- podatność na uczulenia - niektóre typy oprawek mogą wywoływać reakcje alergiczne. Jeśli więc jesteś alergikiem - szukaj oprawek antyalergicznych (hypoalergicznych).
- stopień złożoności budowy oprawek - każde okulary trzeba czyścić i konserwować, więc jeśli oprawki będą zbyt skomplikowane i rozbudowane, zajmie Ci to kilkakrotnie więcej czasu niż w przypadku oprawek prostych.
Może się też zdarzyć, że problemem
będzie kwaśny odczyn potu - należ wtedy unikać pewnych materiałów używanych
do produkcji oprawek.
Oprawki, ze względu na budowę, można podzielić na trzy główne kategorie:
- metalowe - oprawki charakteryzujące się długim "czasem życia" - są bardzo wytrzymałe. Kupując takie oprawki możesz w razie konieczności wymienić tylko szkła nie narażając się na dodatkowe koszty. Zwykle oprawki metalowe są cięższe od innych oprawek. Czasem pacjenci mogą wykazywać reakcje alergiczne na niektóre typy metali używanych do produkcji oprawek. Są jednak dostępne również oprawki antyalergiczne, nie powodujące uczuleń.
- plastikowe (z tworzyw sztucznych) - są zwykle lżejsze od oprawek metalowych. Niektóre z nich są podatne na wpływ temperatury i w związku z tym wymagają częstszej korekcji kształtu. Wiele typów oprawek tego typu z biegiem czasu staje się bardziej podatne na działanie mechaniczne, traci elastyczność, staje się krucha. Dlatego też oprawki tego typu nie są zalecane dla osób chcących zmieniać w przyszłości tylko szkła nie zmieniając oprawek.
- mieszane - oprawki zbudowane częściowo z tworzywa sztucznego i metalu. Wariantów mieszania materiałów jest tyle ile tylko podsuwa ludzka wyobraźnia. Mogą być na przykład metalowe zauszniki i plastikowe ramki, może być też odwrotnie, ale często materiały te przeplatają się znacznie subtelniej tworząc zgrabną i interesującą całość. W zależności od budowy mogą być zarówno lekkie jak i ciężkie.
Bardzo ważne jest, by dobrane
oprawki były zgodne z gustem pacjenta i czuł się on w nich dobrze. Wybór
jednak powinien odbywać się pod czujnym okiem wykwalifikowanego pracownika
zakładu optycznego.
SOCZEWKI
W dzisiejszej ofercie salonów
optycznych znajduje się wiele typów i rodzajów soczewek okularowych. Wybór
ich zależy od wady wzroku pacjenta i przeznaczenia zamawianych okularów.
Szkła okularowe różnią się między sobą rodzajem materiału z jakiego są
wykonane, oraz przeznaczeniem, a co za tym idzie - wyglądem.
Ze względu na rodzaj materiału użytego
do produkcji soczewek wyróżniamy:
- soczewki mineralne - tradycyjne soczewki szklane
- soczewki organiczne - soczewki wykonane z tworzyw sztucznych, są lekkie, nie tłuką się i mają doskonałe własności optyczne. Są niestety mało odporne na zarysowania.
- soczewki o wyższym współczynniku załamania - zwykle są to soczewki organiczne, ale tworzą osobną grupę, ze względu na swe własności: z powodu wysokiej wartości współczynnika załamania są do 40% cieńsze od standardowych
- soczewki poliwęglanowe - lekkie soczewki o bardzo dużej twardości i wytrzymałości mechanicznej. Zwykle dla przykładu prezentuje się bezskuteczne próby rozbicia takich soczewek przy użyciu młotka.
Ze względu na różnice budowy wyróżniamy soczewki :
- jednoogniskowe - przeznaczone do korygowania wady wzroku przy aktywności jednego typu, np. mogą to być okulary tylko do czytania, albo do dali - do codziennego życia. Mogą więc być noszone cały czas, albo zmieniane w miarę potrzeb.
- dwupołówkowe - każde oko korygowane jest przez dwie połówki soczewek o różnych ogniskowych (mocach optycznych). Górna część przeznaczona jest do dali, a dolna część - do bliży. Oba segmenty oddzielone są wyraźną linią. Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
- połówkowe - te z kolei posiadają tylko dolną soczewkę okularów dwupołówkowych - przeznaczoną do bliży (czytania). Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
- dwuogniskowe - wyróżnione są dwa segmenty o dwóch różnych ogniskowych. Górna część tych soczewek przeznaczona jest do dali, natomiast dolna do bliży (czytania). Można ich zatem używać do codziennego życia bez konieczności zmiany. Wadą ich jest brak korekcji odległości pośrednich pomiędzy dalą i bliżą. Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
- trzyogniskowe - składają się z trzech segmentów: górnego do dali, środkowego do pracy przy komputerze (odległość pośrednia) i dolnego do bliży. Poszczególne części są wyraźnie rozróżnialne i zauważalne. Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
- progresywne - są to soczewki z tzw. płynną ogniskową zależną od punktu, przez który patrzymy. Są nowoczesną alternatywą do soczewek dwuogniskowych (trzyogniskowych) - spełniają podobne zadanie, ale posiadają możliwość korekcji odległości pośrednich i są estetyczniejsze - nie ma wyróżnionych segmentów o różnych ogniskowych. Soczewki takie wyglądają jak soczewki jednoogniskowe. Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
- multigresywne - unowocześnione soczewki progresywne. Zasada działania jest identyczna, przy czym w odróżnieniu od soczewek progresywnych, gdzie wykorzystywano jedynie płaszczyznę zewnętrzną soczewki, w soczewkach multigresywnych krzywiznę soczewki tworzą obie jej płaszczyzny. Soczewki tego typu są dzięki temu dokładniejsze i dodatkowo nieco lżejsze (do około 20%). Stosuje się je głównie przy presbyopii (starczowzroczności)
Istnieją również soczewki:
- asferyczne - w przeciwieństwie do tradycyjnych soczewek nie stanowią wycinka sfery. Pozwala to na wyeliminowanie efektu optycznego zmniejszania/zwiększania oczu i części twarzy, zmniejszenie zniekształceń obserwowanych obrazów, poszerzenie pola widzenia poprzez jednakową moc optyczną w każdym punkcie soczewki, oraz znaczne zmniejszenie ciężaru i grubości szkła.
- fotochromowe - soczewki, które pod wpływem słońca zabarwiają przypominając nieco okulary przeciwsłoneczne. Brak światła słonecznego powoduje, że soczewki te pozostają nie zabarwione, a w przypadku zredukowanego nasłonecznienia (np. przez szybę samochodu) zabarwiają się częściowo.
Dla podwyższenia jakości szkieł i komfortu ich noszenia stosuje się dodatkowo różne powłoki:
- utwardzająca - powoduje wzrost odporności na zarysowania; stosowana jest zwykle w soczewkach organicznych.
- antyrefleksyjna (antyodblaskowa) - powłoka eliminująca odbicie światła od powierzchni soczewki. Zaleca się stosowanie tego typu powłok przy pracy z komputerem, oraz przy jeździe samochodem. Powłoka ta jest konieczna przy soczewkach o wyższym współczynniku załamania.
- absorpcyjna (barwna) - daje efekt zabarwionego szkła, soczewka posiada lekki kolorowy odblask.
- polaryzująca - zmniejsza odbicia światła od innych przedmiotów - do oka dociera tylko światło nieodbite. Odpowiednia głównie dla kierowców i wędkarzy.
- anty-UV - powłoka ta nie przepuszcza promieniowania ultrafioletowego.
- rozjaśniające i wyostrzające obraz wieczorem i we mgle - dedykowane głównie kierowcom.
Wybór soczewek i oprawek (po konsultacji
ze specjalistą) należy do pacjenta - to pacjent podejmuje ostateczną decyzję.
Decydując się na zakup okularów musimy jasno sprecyzować swoje oczekiwania
i rodzaj aktywności. Warto więc poznać wszystkie możliwości i wskazania
dotyczące doboru okularów w czym pomocny będzie na pewno pracownik salonu
optycznego - poproś go o radę.
PAMIĘTAJ !!!
- Przynajmniej raz w roku powinieneś badać swój wzrok i w razie potrzeby zmieniać szkła,
- Jeśli uważasz, że kupione okulary nie są właściwie dobrane (czujesz bóle i/lub zawroty głowy) nie bój się wrócić do optyka i poinformować go o tym fakcie. Źle dobrane okulary mogą popsuć nieodwracalnie Twój wzrok.
- Nie noś okularów kupionych przypadkowo - powinny one być dobrane specjalnie do Twoich oczu z uwzględnieniem ich rozstawu i wymaganej mocy korekcji. Nie noś też cudzych okularów (męża, żony, sąsiada,...) - każdy ma inne oczy...
- Przechowuj i transportuj okulary w odpowiedni sposób (etui) zabezpieczając je przed zgnieceniem, czy zarysowaniem.
- Zdejmując okulary staraj się zostawiać je zawsze w tym samym miejscu, aby zapobiec przypadkowemu ich zniszczeniu.
- Nigdy nie kładź okularów szkłami "do ziemi" - w takiej pozycji szkła rysują się znacznie szybciej.
- Czyść systematycznie swoje okulary - możesz do tego celu użyć zarówno specjalnych płynów i ściereczek, jak i ciepłej wody i mydła. Brudne okulary rozpraszają światło powodując szybkie zmęczenie wzroku i w efekcie jego osłabianie.